Hissedilebilir yüzey; çeşitli iç ve dış mekanlar da engelli bireylerin çok daha rahat bir şekilde hareket edebilmelerini sağlayan bir yüzey türüdür. Polimer esaslı olarak üretilen ve kabartmalı bir yüzey kaplama ürünü olarak ifade edilebilmektedir. Hissedilebilir yüzeyler ayakkabı tabanı ve beyaz baston aracılığı ile hissedilebilmektedir. Cam elyaf takviyeli olan polyester esaslı kompozit malzemeler, özel bir şekilde alaşımlanmış olan alüminyum ve seramik malzemelerden üretilen hissedilebilir zeminler son derece önemli olan yüzeylerdir. Görme engelli bireylerin dokunma duyguların hitap eden bu yüzeyler normal insanlara göre daha az gören kişilerin de çok daha iyi bir şekilde yönlerini bulabilmelerini sağlamaktadır. Hem kamuya açık alanlarda hem de özel sektör alanlarda yoğun bir şekilde tercih edilmektedir.
Hissedilebilir zeminler, zemin üzerinde bulunan kabartma dokuya sahip olan zemin ile tezat renklere sahip olan yüzeylerdir. Görme engelli olan kişiler diğer kişilere göre çok daha fazla gelişmiş olan dokunma duyuları sahiptir. Bu nedenle hissedilebilir zemin uygulaması da görme engellilere yardımcı olmak için son derece yararlı ve zorunlu bir uygulama haline gelmiştir. Pek çok çeşide sahip olan hissedilebilir zemin, görme engelli kişileri bulunduğu konumdaki tehlikelere karşı uyarmak ve çok daha kolay bir şekilde hareket edebilmelerini sağlamak için kullanılmaktadır. Görme engeli olan bireylerin özellikle kaldırımları herhangi bir kişiye ihtiyaç olmadan kullanabilmeleri için son derece önemlidir. İlk olarak Japonya’da kullanılmaya başlanan bu uygulama ülkemizde de zorunlu hale gelmiştir.
Görme engellilerin dokunma duyusuna hitap ederek; Az Görenler için ise zıt renklendirme ile yönlendirilmesini ve amaçlarına ilişkin yön değiştirmesini sağlamak, engeller konusunda uyarmak için zeminde TS ISO 23599 no’lu standartla belirlenmiş yerden maksimum yüksekliği 5mm kabartma yüzey uygulamasıdır.
Görme engelli bireylerin yaşadığı tüm problemleri en aza indirmek ve kişilerin çok daha rahat bir şekilde hareket etmelerini sağlamak amacı bulunan hissedilebilir zeminlerin çeşitli özellikleri vardır. Hissedilebilir zeminler, engelli bireyleri tehlikelere karşı uyarmak ve hareket ederken yönleri algılamaktaki zorluklarını en aza indirmek için geliştirilmiş olan yüzeylerdir. Bu doğrultuda hissedilebilir zeminlerin öncelikle görme engelli bireyleri doğru ve en iyi bir şekilde yönlendirerek varacakları konuma kolaylıkla ulaşmalarını sağlamalıdır. Görme engelli kişilerin çevresindekiler hakkında bilinçlendirecek şekilde bilgi verilmesi de son derece önemlidir. Hissedilebilir yürüme yüzeylerin son derece kolay bir şekilde hissedilebilir olması da önemli noktalardandır. Yüzey ile görsel zıtlıklar ve hissedilebilir kabartma profilleri neticesinde bitişik bulundukları yerlerden son derece rahat bir şekilde hissedilebilmesi mümkün hale gelmektedir. Hissedilebilir yürüme yüzeyi kullandığı süre boyunca fark edilebilirliklerini yitirmemelidir. Söz konusu ultraviyole ışınlara karşı dayanıklı olmalıdır. Bunun yanı sıra renkleri solmamalıdır. Tüm bunların yanı sıra söz konusu yüzeylerin kullanım süresi boyunca deforme olmaması gerekmektedir.
Görme engelli bireyler dışında kalan diğer kullanıcıların ise söz konusu engelli hissedilebilir yüzeyler ile rahatsız olmamaları gerekmektedir. Hissedilebilir yüzeylerin beyaz bastonla hissedilebilir olması gerekmektedir. az gören bireyler tarafından ise rahatlıkla fark edilebilir olması son derece önemlidir. Hissedilebilir yüzeyler basit ve süreklidir. Karmaşık ve anlaşılmaz şekilde yapılmaması gerekmektedir. Düzgün, güvenli ve engelsiz olması ise son derece önemlidir. Canlılara ve çevreye zarar vermeyen çeşitli malzemeden üretilen söz konusu yüzeyler, farklı hava şartlarına uygun bir şekilde kullanılmalıdır. Son olarak ise engelli hissedilebilir yüzeylerin kaydırmazlık özelliğine sahip olması gerekmektedir.
Hissedilebilir yürüme yüzeyi uygulamalarında renk seçimi son derece büyük bir öneme sahiptir. Bunun yanı sıra söz konusu renklerin son derece dikkat çekici olması gerekmektedir. Çünkü söz konusu yüzeyler yalnızca görme duyusunu tamamen kaybeden kişiler için önemli olan bir yüzey türü değildir. Bunun yanı sıra kısıtlı bir görme duyusuna sahip bireyler de yön gösterici ve uyarıcı olduğu için dolayı çevresi ile zıt renkte ve zıt dokuda olması gerekmektedir. Bu konuyu örneklendirerek açıklamak gerekirse çeşitli hastalıklar doğrultusunda kişiler geçici ve yarı görme bozukluğu oluşabilmektedir. Bu nedenle görme konusunda çeşitli problemleri olan bu bireyler hissedilebilir yüzey döşemesinin kabartmalı dokusunun algılanmasında problemlerin meydana gelmesine neden olur. Fakat döşeme zıt renklerde seçilmesi durumunda göz rahatsızlığına sahip olan kişiler için birbirinden faklı renkli olan bu yüzeyi takip ederek hareket kabiliyetlerini çok daha iyi bir şekilde gerçekleştirebilmektedir. Hissedilebilir yürüme yüzeyinin kullanılması durumunda ülkelerde tercihe göre farklı renk ve dokularda yüzeylerin üretildiğini ifade edebilmek mümkündür. Dolayısıyla engelli hissedilebilir yüzeylerin son derece önemli olduğunu ifade edebiliriz.
Yalnızca bir tehlikeye veya bir tehlike ve bir karar noktasına dikkat çekmeye amaçlayan yüzey tasarımıdır.
Uyarıcı Yüzeyler; Yaya geçitleri, Hemzemin Kaldırım Kenarları, İstasyon Platformları, Merdivenler, Rampalar, Yürüyen Merdivenler, Yürüyen Bantlar, Asansörler vb. alanlarda kullanılır.
Bir yürüyüş doğrultusunu veya belirli bir noktayı işaret eden yüzey tasarımıdır.
Takip yüzeyleri tek başına veya uyarıcı yüzeyler ile birlikte kullanılarak bir yerden başka bir yere yürüme rotasının işaretlenmesi amacı ile kullanılır.
Hissedilebilir Yüzey Uygulama Örnekleri;